Εκδήλωση : “Learning from the Extremes στο ΓΕΛ Σαμοθράκης : Seismolab & D-space, τα εργαστήρια της φύσης !”
Τετάρτη 28 Ιουνίου 2023, ΓΕΛ Σαμοθράκης
Διοργάνωση : Τμήμα Εκπαιδευτικών Θεμάτων της ΔΔΕ Έβρου
Συνδιοργάνωση : ΓΕΛ Σαμοθράκης
Δημήτριος Πρασόπουλος, Φυσικός, για λογαριασμό του Τμήματος Εκπαιδευτικών Θεμάτων
της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Έβρου
Την Τετάρτη 28 Ιουνίου 2023 πραγματοποιήθηκαν στο ΓΕΛ Σαμοθράκης επιμορφωτικές δραστηριότητες για τους εκπαιδευτικούς του Γυμνασίου και ΓΕΛ Σαμοθράκης αλλά και εκπαιδευτικούς των Δημοτικών Σχολείων της Σαμοθράκης. Παραβρέθηκαν περίπου 20 εκπαιδευτικοί (αν και υπήρχε αρκετός φόρτος σχολικών εργασιών ειδικά το πρωί)
Οι δραστηριότητες πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με το παρακάτω πρόγραμμα :
10.15-11.00 : Κατασκευή «καπέλου» εφαρμογής, για το ηλιακό φίλτρο τύπου Baader για το τηλεσκόπιο που έχει προμηθευτεί το ΓΕΛ Σαμοθράκης συμμετέχοντας στο πρόγραμμα LFE (Learning from the Extremes) μια από τις 3 σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που συμμετέχουν στο πρόγραμμα σε όλη την Ελλάδα. Το ηλιακό φίλτρο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μαθητές και εκπαιδευτικούς για την παρατήρηση ηλιακών κηλίδων μέσω τηλεσκοπίου.
11.00 – 12.45 : ομιλία “Πρόγραμμα Seismolab, σεισμολογία” αναφορά στο πρόγραμμα που διοργανώνεται μέσω του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου – Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών το οποίο χρησιμοποιεί σχολικούς σεισμογράφους τύπου Raspberry Shake και ανοικτά λογισμικά και δεδομένα/σεισμογράμματα, για την ενημέρωση/εκπαίδευση μαθητών και εκπαιδευτικών σε θέματα σεισμολογίας. Η ομιλία περιείχε εκπαιδευτικά σενάρια και εφαρμογές τους, γρήγορο τρόπο υπολογισμού απόστασης/θέσης επικέντρου σεισμού από σχολικούς σεισμογράφους, προστασία από σεισμούς, τσουνάμι στο Αιγαίο κ.α.
12.45-14.00 : ομιλία “’Ήλιος, ηλιακές κηλίδες και φαινόμενα του ενεργού ήλιου” αναφορά στον ήλιο & φαινόμενα της επιφάνειάς του, ηλιακές κηλίδες, επερχόμενες ηλιακές εκλείψεις στην περιοχή, επίδραση ήλιου στη Γη, χρήσιμες ιστοσελίδες, παρατήρηση ήλιου από το διαδίκτυο, κανόνες ασφαλούς παρατήρησης μέσω τηλεσκοπίου.
14.00-14.30 : “Παρατήρηση του ήλιου με τηλεσκόπιο και ηλιακό φίλτρο”
Παρατηρήθηκαν μια τεράστια ηλιακή κηλίδα (ομάδα κηλίδων με μεγάλο μέγεθος στο κέντρο του ηλιακού δίσκου και 2 ακόμα (πολύ μικρότερες)
18.30 -19.00 : ομιλία “Πρόγραμμα D-space, αστρονομία” ιστοσελίδα προγράμματος, εκπαιδευτικά σενάρια, δυνατότητες λήψης φωτογραφιών από αστεροσκοπεία σε όλο τον κόσμο. Παρουσιάστηκαν επίσης διάφορες δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή του Έβρου και Ροδόπη σε σχολικές μονάδες στα πλαίσια του προγράμματος Discovery Space από τον Οκτώβριο του 2022 έως τον Ιούνιο του 2023
19.00 -19.45 : ομιλία αστρονομίας
“ Cartes du Ciel/ Stellarium & Virtual Moon Atlas – προγράμματα αστρονομίας σε H/Y”
“Mobile Observatory” – πρόγραμμα αστρονομίας στο κινητό”
Παρουσιάστηκαν εν τάχη τα παραπάνω προγράμματα και μερικές ιδιαιτερότητες που έχουν ή ποια βοηθήματα μπορούν να παρέχουν στην παρακολούθηση ουράνιου θόλου και Σελήνης
19.45 – 20.45 : ομιλία «Σελήνη, Αφροδίτη, Άρης, ουράνιος θόλος σήμερα»
Παρουσιάστηκαν Σελήνη, Αφροδίτη, Άρης, τι μπορούμε να συναντήσουμε στον ουρανό, διελεύσεις ISS και Tiangog, διπλά ή πολλαπλά αστέρια, αστρικά σμήνη και γαλαξίες, τι μπορούμε να δούμε σήμερα στον ουράνιο θόλο και τι μπορούμε να δούμε με κιάλια. Ίσως ήταν η πιο ενδιαφέρουσα παρουσίαση διότι μετά από αυτήν ακολούθησε παρατήρηση με τηλεσκόπια.
21.00 – 23.00 : Παρατήρηση με τηλεσκόπια και κιάλια
Ξεκινήσαμε με την εκμάθηση και την συνεργασία της ρομποτικής στήριξης του τηλεσκοπίου Sky-watcher 150 mm διαμέτρου, 750mm εστιακής απόστασης καθώς και ένα μικρό διοπτρικό εστιακής απόστασης 900mm. Δόθηκαν αρκετές απλές αλλά χρήσιμες οδηγίες που αφορούσαν την χρήση και τον τρόπο λειτουργίας ενός τηλεσκοπίου αλλά και οδηγίες για την οργάνωση μιας παρατήρησης. Μια όμορφη διαδικασία ήταν η αναμονή διέλευσης του Κινέζικου Διαστημικού Σταθμού Tiangog ο οποίος εμφανίστηκε λίγο ανατολικότερα από την Αφροδίτη και κατέληξε να εξαφανισθεί νοτιότερα της Σελήνης. Τονίσθηκε ο τρόπος βελτίωσης μιας παρατήρησης από τα φώτα της περιοχής.
Παρόλο που η Σελήνη ήταν αρκετά φωτεινή (φωτεινότητα περίπου 70%) υπήρξε η δυνατότητα να εκτελέσουμε κάποια στοιχειώδη εκμάθηση των βασικών αστερισμών της Μεγάλης και την Μικρής Άρκτου, του Κύκνου.
Μπορέσαμε να διακρίνουμε σε διάφορες μεγεθύνσεις (έως περίπου 125Χ) με τα 2 τηλεσκόπια που διαθέταμε τους κρατήρες Πλάτωνα, Copernicus, Άλπεις και χαράδρα των Άλπεων, Sinus Iridium. Εστιάσαμε στην εκμάθηση της παρατήρησης της Σελήνης καθώς και στο λογισμικό για την ρομποτική κίνηση του τηλεσκοπίου.
Διακρίναμε την φωτεινότατη Αφροδίτη. Πραγματοποιήσαμε μερικές μετρήσεις φωτεινότητας αστέρων (απλά διακρίναμε διάφορους αστέρες και αναφέραμε το μέγεθός τους).
Παρατηρήσαμε τον διπλό αστέρα Alcor – Mizar που αναλύσαμε σε τετραπλό αστέρα. Αναφερθήκαμε στην χρήση του πολικού αστέρα.
Δυστυχώς υπήρχε μια σημαντική εκδήλωση που έπρεπε να παραβρεθούν αρκετοί από τους συμμετέχοντες και περίπου στις 23.00 αναγκαστήκαμε να διακόψουμε την παρατήρηση.
Παρόλο που οι συνθήκες φαίνονταν ιδανικές αρχικά, υπήρξε κάποιο είδος μειωμένης θέασης κυρίως λόγω της φάσης της Σελήνης και ίσως τριβώδους ροής αέρα.
Ορισμένοι συμμετέχοντες κατάφεραν να φωτογραφήσουν την Σελήνη μέσω κινητού και τηλεσκοπίου και οφείλω να ομολογήσω ότι τους άρεσε η διαδικασία, αν και υπήρχε κάποια δυσκολία στην εστίαση. Οι προσπάθειες φαίνονται στις φωτογραφίες.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Τμήμα Εκπαιδευτικών Θεμάτων της ΔΔΕ Έβρου σε συνεργασία με το πρόγραμμα Seismo-Lab που διοργανώνεται από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών με επιστημονικό υπεύθυνο του κ. Γεράσιμο Χουλιάρα, Γεωφυσικό – Σεισμολόγο και Διευθυντή Ερευνών του Γ.Ι.-Ε.Α.Α. και σε συνεργασία με το πρόγραμμα D - space υλοποιείται από το Ινστιτούτο Αστροφυσικής, Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας, Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο με επιστημονικό υπεύθυνο τον κ. Βασίλειο Χαρμανδάρη, Διευθυντή Αστεροσκοπείου Σκίνακα (Ηράκλειο) και Διευθυντή του Ινστιτούτου Αστροφυσικής στο Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνα σε συνεργασία με 6 σχολικές μονάδες (σχολικοί κόμβοι)
Τελική αποτίμηση της εκδήλωσης
Πολύ μεγάλο το ενδιαφέρον των παρευρισκομένων και η δύναμη να αντέξουν τόσες πολλές ώρες επιμόρφωσης και δραστηριοτήτων. Απολαυστικότερη φάνηκε να είναι η βασίλισσα της νύχτας η Σελήνη ειδικά στις μεγαλύτερες μεγεθύνσεις.
Ευελπιστούμε να σπείραμε τον σπόρο της «εργαστηριακής και ερευνητικής ανησυχίας» σχετικά με την σεισμολογία και την αστρονομία (και όχι μόνο διότι οι παρουσιάσεις ήταν διαθεματικές) και οι εκπαιδευτικοί να αποτελέσουν οδηγοί για την τοπική μαθητική κοινότητα και το ευρύ κοινό της περιοχής.
Ευχόμαστε την επόμενη χρονιά να μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε περισσότερες δράσεις για εκπαιδευτικούς και μαθητές αλλά και την τοπική κοινωνία !!!!
